Tegoroczny odpust św. Jakuba bez straganów

"Ze względu na pandemię koronawirusa Spółka Miejska "Stara Betoniarnia" nie będzie wynajmowała miejsc handlowych na terenie ul. Ostatniej" - czytamy na stronie Urzędu Miasta w Gostyninie.

Z okazji zbliżającego się odpustu warto przypomnieć sobie postać świętego Jakuba Apostoła ,,Starszego” (źródło: tekst dr Przemysław Nowogórski).

Na zboczu wzgórza morenowego, na skraju lasu nad Jeziorem Kocioł stoi figurka świętego Jakuba. Zwyczaj stawiania przy drogach lub na ich rozstajach krzyży lub figur świętych jest powszechny w całym świecie chrześcijańskim, a w Polsce szczególnie.

foto: UM Gostynin

Drewniana figurka świętego przedstawia starszego mężczyznę z wąsami, brodą i długimi włosami. Ustawiono ją na cementowym postumencie i przysłonięto czterospadowym drewnianym daszkiem zwieńczonym krzyżem łacińskim i wspartym na czterech drążkach. Postać Jakuba ukazano w ruchu, z pewną ekspresją. Ubrany jest w udrapowane szaty duchownego sprzed kilku wieków, z wysuniętą do przodu lewą nogą, co zdradza pewien ruch.

Lewa ręka zdecydowanie wyciągnięta do przodu trzymała niegdyś laskę pielgrzymią (może pastorał), o czym świadczy podtrzymująca ją metalowa obręcz umieszczona pomiędzy kciukiem a palcem wskazującym. Na istnienie takiej laski wskazuje także cała kompozycja ikonograficzna figury.

Prawa ręka opuszczona pionowo wzdłuż ciała przytrzymuje księgę. Przy lewym boku zawieszona jest sakwa pielgrzymia, w jakie zaopatrzony był każdy udający się z pielgrzymką do miejsc świętych. Kapelusz, rzeźbiarz umieścił z tyłu na karku Świętego. Całości dopełniają muszelki na ramionach Jakuba - elementy dla niego charakterystyczne.

Rzeźbiarz oddał postać Świętego tak, jak ją sobie wyobrażał. Ten łagodny starzec nie przystoi do opisu biblijnego. W Ewangelii św. Marka przy okazji powołania Apostołów czytamy: „I dalej Jakuba, syna Zebedeusza, i Jana, brata Jakuba, którym nadał przydomek Boanegres„ (Mk 3,17).

Sam przydomek ,,Benej Regesz”, czyli synowie gromu, nie mogli być ludźmi o łagodnym usposobieniu. W historycznym odczytywaniu tekstów ewangelicznych, można widzieć Jakuba i Jana jako bojowników, walczących z okupacją rzymską. Tradycja chrześcijańska zmieniła jednak obraz naszego Świętego, czyniąc z niego opiekuna pątników, ponieważ pielgrzym nie może być człowiekiem porywczym.

Figura świętego Jakuba stoi już od ponad dwustu lat przy drodze z Gostynina do Włocławka. Prawdopodobnie nie przez przypadek ustawiono ją przy tej arterii. Święty Jakub uchodzi bowiem za patrona pielgrzymów i podróżników. Droga, przy której wznosi się figura musiała być uczęszczana, bo jak wiadomo przez Gostynin przebiegał szlak z Kujaw przez Mazowsze na Ruś.

To tyle, jeśli chodzi o postać św. Jakuba.

Przechodząc obok gostynińskiej figury Świętego, nie tylko w dniu odpustu przystańmy i obejrzyjmy dokładnie rzeźbę, gdyż takie wyjątkowe dobra kultury, ze względu na czas i warunki atmosferyczne odchodzą nieuchronnie w zapomnienie.